این روزها کمتر کسی را مشاهده می کنید که هنگام خرید از پول نقد استفاده کند، مگر افرادی که هنوز استفاده از عابر بانک و کارتخوان را بلد نباشند. دستگاه کارتخوان یکی از پرتعدادترین سخت‌افزار بانکداری الکترونیک است و مهمترین ابزارها در کسب و کارهای امروزی به حساب می آید. کارتخوان ابزاري براي راحتی داد و ستد يا به زباني دقيق‌تر بهترين و کاربردي‌ترين ابزار تراکنش‌هاي خرد در تجارت الکترونيک است. با استفاده از دستگاه پوز یکی از واسطه‌های انتقال دهنده میکروب و آلودگی یعنی اسکناس حذف می‌شود.
امروزه بیشتر کسب و کاری از کارت خوان برای دریافت وجه از مشتری استفاده می کند و مشتریان هم ترجیح می دهند به جای به همراه داشتن پول نقد، پول از کارت بانکی آنها کسر شود. هر کدام از انواع دستگاه کارت خوان سیار یا ثابت ویژگی ها، مزایا و معایب مخصوص خود را دارند. در کشورهای غربی در اکثر غریب به اتفاق معاملات روزانه، افراد از کارت اعتباری به جای پرداخت پول نقد استفاده می کنند و کاربرد پول نقد هر روز کمرنگ‌تر می‌شود. فرهنگ استفاده از انواع کارت‌های اعتباری در ایران نیز با سرعت بالایی در حال رشد است، اما هنوز راه طولانی تا رسیدن به دنیای پول الکترونیکی در پیش است. این روزها انواع مختلف کارتخوان ها جایگاه خود را پیدا کرده اند و هر کدام طرفداران خود را دارند.
تاریخچه موبایل پوز
شرکت هایی که در حوزه خدمات منازل ( لوله کشی، سیم کشی، .. ) در آمریکا مشغول به ارائه خدمت هستند. همیشه با یک مشکل روبرو بودند و آن دریافت حق الزحمه و هزینه کالای مصرفی در پروژه بوده. از آنجا که همه افراد دارای کارت اعتباری بوده و عملا ً پول نقد ( در سطح چند هزار دلار) برای پرداخت نداشتند، همیشه اینگونه شرکتها به دنبال راه جایگزینی بودند که بتوانند به راحتی هزینه خدمات خود را دریافت کنند که سرانجام در سال033۲شرکتSquareبرای آن راهحلی ارائه نمود.
با توجه به استفاده روزافزون انواع گوشی هوشمند و تبلت ها ، این شرکت به دنبال ارائه راهکاری با استفاده از همین ظرفیت بود.این شرکت یک قطعه سخت افزای به نامsquare(مکعب) با رنگ سفید را به همراه یک نرمافزار قابل نصب بروی گوشی های اپل (App)را ارائه نمود و آن راMobile POSیاMobile Point of Saleنامید
این قطعه سخت افزاری از طریق ورودی صدا به گوشی همراه و یا تبلت متصل می گردد این قطعه دارای یک شیار مانند هر دستگاه پوز بوده ، بدین صورت کهکارتاعتباری خود را از شیار آن کشیده و در نرمافزار نصبشده میزان وجه مد نظر و پین کد خود را وارد میکنید این قطعه دارای یک شیار مانند هر دستگاه پوز بوده ، بدین صورت کهکارتاعتباری خود را از شیار آن کشیده و در نرمافزار نصبشده میزان وجه مد نظر و پین کد خود را وارد میکنید. در پایان طرح امضای دیجیتال خود را نیز بر روی گوشی و یا تبلت وارد مینمایید، پرداخت صورت می گیرد. بدین گونه هر گوشی موبایل و یاتبلتی تبدیل به یک سیستم پوزPOSمیگردد
* انواع کارتخوان عبارتند از:
- دستگاه کارتخوان تلفنی (Dial-Up): ارتباط در دستگاه کارتخوان تلفنی با خطوط تلفن به شبکه بانکی وصل می شود.
- دستگاه کارتخوان شبکه‌ای (LAN): در این نوع کارتخوان، اتصال به اینترنت برای انتقال و دریافت داده از طریق بستر شبکه محلی (LAN) و با سرعت تراکنش بسیار بالا انجام می شود.
- دستگاه کارتخوان بی سیم (GPRS): این نوع دستگاه های پوز با قراردادن یک عدد سیم کارت از دیتای موبایل برای اتصال به شبکه اینترنت استفاده می‌کند و سیار است.
- دستگاه کارتخوان دارای (Wi-Fi): دستگاه کارتخوان وای فا شبیه تبلت یا تلفن همراه است و می تواند از طریق وای فای به اینترنت متصل شود.
- دستگاه کارتخوان موبایلی (MOBILE POS) : موبایل پوز، نمونه ی پیشرفته تر کارتخوان GPRS است که در ظاهر همچون موبایل و دارای شکاف برای کشیدن کارت های بانکی است.
- دستگاه کارتخوان قابل اتصال به رایانه(PC-POS) : این نوع از دستگاه ها قابلیت اتصال به کامپیوتر را داراست.
در ادامه به معرفی دستگاه موبایل پوز می پردازیم با ما همرا باشید.
* موبایل پوز
تا چند سال اخیر سیستم‌های انتقال وجوه همانند پرداخت از طریق موبایل بانک و یا پرداخت از طریق ATM انجام می شد، اما در سال 2009 نیاز به یک سیستم نوین انتقال وجه در آمریکا، باعث ایجاد نوع جدیدی از شیوه پرداخت گردید. شرکت Square برای نخستین بار قطعه ی سفیدی به شکل مربع طراحی و با نرم‌افزاری روی گوشی اپل آن را در بازار آمریکا عرضه کرد. این سخت‌افزار، دارای فیشی برای استفاده روی موبایل و همچنین شیاری برای کشیدن کارت‌های بانکی بود. این قطعه از سال 2009 میلادی، تاکنون تغییرات و پیشرفت‌های بسیاری کرده و مورد استقبال بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است.
با توجه به استفاده روزافزون انواع گوشی هوشمند و تبلت ها و با توجه به گزارش مجله معتبر سکیورتی مترز که تا سال 2015 تعداد گوشی‌های موبایل هوشمند در دنیا به 982 میلیون دستگاه خواهد رسید، این شرکت به دنبال ارائه راهکاری با استفاده از همین ظرفیت بود.
* موبایل پوز چیست؟
در سال‌های اخیر ابزارهای نوین و مدرنی ساخته شده که هر یک نقش ویژه‌ای در زندگی بشر دارد. یکی از این ابزارها ی هوشمند که کاربرد بسیاری در زندگی و جهان دارد، گوشی‌های همراه و یا همان موبایل است. موبایل‌ها، امروزه به یکی از قدرتمندترین ابزارها در زندگی بشر تبدیل شده اند که قابلیت‌ها و توانایی‌های متعدد و گوناگونی را ایفا می‌کند. به دنبال این نقش گوشی‌های هوشمند، روزانه قابلیت‌های جدیدی برای آنها طراحی و نصب می‌شود. یکی از این امکانات، فعالیت های بانک و بانکداری الکترونیک است. نرم افزارهای بانکی و انجام عملیات‌های بانکی یکی از جذاب‌ترین آنها به شمار می‌آید. به دنبال گسترش تبادلات بانکی، تکنولوژی‌ها و ابزارهای مدرنی برای استفاده روی موبایل طراحی و ساخته شد. یکی از این ابزارها، پوزهای موبایل است که در کشورهای غربی کاربرد بسیاری دارد؛ اما در ایران هنوز کاربرد کافی پیدا نکرده است.
کارتخوان موبایلی یا mPOS دستگاهی است که از موبایل کوچک تر بوده و از طریق بلوتوث به موبایل یا تبلت وصل می شود و امکان پذیرش کارت های بانکی را فراهم می کند. mPOS با ارسال رسید دیجیتالی در قالب پیامک برای مشتری و پذیرنده نیاز به چاپ رسید کاغذی را مرتفع می کند. موبایل پوز به کارتخوان های شخصی شهرت دارد و در مدل های جدیدتر از سیستم عامل های موبایل هوشمند مانند اندروید برای مدیریت اطلاعات آن استفاده می شود. این دستگاه بسیار مناسب کسب وکارهایی است که علاوه بر تغییر محل کارتخوان نیازمند اتصال به اپلیکیشن یا نرم افزار مختص کسب وکار خود است. این وسیله، امکان پرداخت را برای مردم از طریق کارت‌های عضو شتاب درب منزل، در خریدهای خیابانی و پرداخت کرایه تاکسی را به راحتی از طریق دستگاه‌های تلفن همراه امکان‌پذیر می‌سازد. در واقع نقش مهم این دستگاه همان PINPAD است که به صورت سیار در دست استفاده‌کنندگان آن وجود دارد.
موبایل پوز شامل تمام خصوصیات کارتخوان‌های فروشگاهی است و برای کلیه‌ی کارت بانک‌ها قابل استفاده است. این دستگاه تمامی ویژگی های یک کارت خوان فروشگاهی همانند پرداخت قبوض؛ مانده حساب؛ شارژ موبایل؛ خرید و مشاهده لیست کاملی از تراکنش‌هایی که انجام داده اید را داراست. امکان اتصال به تمامی حساب‌های بانکی را دارد. هم چنین به علت بهره‌گیری از بستر دیتا در تمامی نقاط دنیا قابل استفاده است. این وسیله که به سادگی در جیب جا می‌شود، با ارسال رسید دیجیتالی در قالب پیامک یا ایمیل بطور همزمان برای پذیرنده و خریدار، نیاز به چاپ رسید کاغذی را مرتفع می‌کند و به این ترتیب نیاز به رول کاغذ ندارد، البته هزینه ارسال پیامک نیز بر عهده شرکت psp است.
* انواع دستگاه کارتخوان موبایلی
3 نوع دستگاه کارتخوان موبایلی وجود دارد و در بازار در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.
- نوع اول : این دستگاه فقط کار خواندن کارت و ورود رمز کارت توسط خود مشتری را انجام می‌دهد و مابقی کارها به وسیله ی نرمافزار و روی تلفن همراه هوشمند انجام می‌شود و رسید انجام تراکنش به شکل مختلف الکترونیکی همچون ایمیل یا پیامک برای طرفین ارسال می‌شود.
- نوع دوم: این نوع دستگاه همانند کارتخوان موبایلی نوع اول است، با این تفاوت که دارای یک پرینتر است تا در صورت نیاز رسید انجام تراکنش را پرینت کرده و در اختیار مشتری قرار می دهد.
- نوع سوم: این نوع دستگاه کارتخوان موبایل، با نوع اول و دوم فرق دارد، در نوع سوم با یک تلفن همراه هوشمند طرف هستیم که علاوه بر تمام قابلیت‌های یک تلفن همراه هوشمند، طوری طراحی شده است که امکان خواندن فیزیک کارت را روی خود دارد و با توجه به الزامات موجود PCI-PTS یک صفحه‌کلید سخت‌افزاری نیز برای ورود رمز کارت بانکی روی خود دارد. نقطه تمایز این محصول با دو نوع قبلی این است که دیگر نیازی به تلفن همراه هوشمند نیست و خود ابزاری یکپارچه از تلفیق کارتخوان و تلفن همراه است که به تنهایی تمام کارها را انجام می‌دهد.
* مزایای موبایل پوز:
این دستگاه دارای مزایای فراوانی است. موبایل پوز در تمام نقاط شهر و یا کشور کاررایی دارد. استفاده از این دستگاه نیاز به پرداخت وجه نقدی ندارد. با وجود این دستگاه مراجعه به دستگاه‌های ATM کاهش پیدا می کند. با استفاده از موبایل کنترل تراکنش‌های حضوری صورت می گیرد. جلوگیری از سرقت‌های احتمالی زیاد است. موبایل پوز باعث سرعت تبادلات بانکی می‌شود.قابلیت نصب بی نهایت نرم افزار اندروید تأیید شده روی کارتخوان وجود دارد.
قابلیت حمل و جابجایی آسان و عدم وابستگی به خطوط تلفن ثابت از ویژگی بارز موبایل پوز است. استفاده از MPOS، کسب و کارهای خدماتی و فروشگاهی را قادر می سازد تا معاملات مالی را به شیوه ای چند منظوره تر انجام دهند؛ بدون این که محدود به یک مکان یا فروشگاه شوند. این امر باعث بهبود تجربه مشتری با سرعت بخشیدن به سرویس دهی، زمان انتظار و ارائه گزینه های مختلف پرداخت می‌شود.
دارای برخورداری از استانداردهای بالای امنیتی در انتقال اطلاعات است. موبایل پوز به برق و قابلیت ذخیره انرژی به وسیله باطری های قابل شارژ نیاز ندارد. دریافت وجه فروش کالا و خدمات در محل خریدار و عدم محدودیت زمانی و مکانی برای انجام تراکنش از دیگر ویژگی این دستگاه است. گزارش گیری در لحظه از تراکنش ها بدون نیاز به وجود دستگاه و برخورداری از سرعت بالای تبادل تراکنش از دیگر مزایای موبایل پوز است. این دستگاه‌ها ارزان تر از کارتخوان‌هاست، برای هر دو پذیرنده و مشتری مسائل زیست محیطی این دستگاه نه تنها از نظر زیست محیطی با ارائه رسید ایمیلی و یا پیامکی مصرف کاغذ را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد، بلکه همزمان امکان دسترسی پذیرندگان به مشتریانشان و تکمیل اطلاعات مدیریت ارتباط با مشتریان را آسان تر می کند.
* قسمت های مختلف موبایل پوز:
موبایل پوز یک شیار، همچون هر دستگاه پوز دیگر دارد و خریدار کارت اعتباری خود را از میان آن کشیده و در نرمافزار نصب شده میزان وجه مد نظر و پین کد خود را وارد می کند و در پایان طرح امضای دیجیتال خود را نیز بر روی گوشی و یا تبلت وارد می کند و پرداخت صورت می‌گیرد. بدین گونه هر گوشی موبایل و یا تبلتی تبدیل به یک سیستم پوز POS می شود.
ابعاد کوچک و در نتیجه حمل و نقل بسیار آسان، صفحه نمایش نسبتاً بزرگ و خوانا، وجود صفحه کلید و PDE قابل ارایه جهت تسهیل در انجام خدمات پرداخت الکترونیکی و امنیت بالای تراکنش های بانکی از مهم ترین ویژگی های دستگاه موبایل پوز است.
* هنگام استفاده از موبایل پوز چه مواردی را باید مد نظر داشته باشیم:
1- باید حساب افراد به دریافت پیامک مجهز شود تا بتوان از انجام تراکنش مطمئن شد.
2- نباید با موبایل مجهز به موبایل پوز از سایت‌ها و نرم‌افزارهای متفرقه و گوناگون استفاده کرد، چرا که امکان هک شدن گوشی وجود دارد.
3- دارندگان موبایل پوز باید در هنگام استفاده از دستگاه خود، تمام نکات امنیتی را رعایت کنند. همچنین بهتر است دارندگان موبایل پوز از امضای الکترونیکی و پین‌هایی استفاده کنند تا مشکلات امنیتی به وجود نیاید.
* مشکلات و خطرات امنیتی موبایل پوز
فرد دریافت‌کننده وجه، حتما باید کارت اعتباری داشته باشد. برای از انتقال وجه اطمینان حاصل شود، باید حداقل حساب خود را به سیستم دریافت پیامک واریز وجه متصل کرد و موبایل خود را نیز همواره به همراه داشت. نباید همه به گوشی‌های هوشمند و یا تبلت دسترسی داشته باشند. نصب آنتی ویروس به‌روزرسانی شده بر روی گوشی و یا تبلت برای جلوگیری از سرقت اطلاعات حساب. توانایی کپی نمودن اطلاعات محرمانه کارت اعتباری، توسط فرد گیرنده به وسیله دستگاه‌های کاملاً مشابه به نام Duplicator. عدم وجود دوربین امنیتی مانند اطراف دستگاه ATM برای رصد نمودن متخلفان. در صورت حذف موارد ایمنی ( دو پین کد – امضاء الکترونیکی ) برای سهولت و یا استفاده توسط گوشی‌های معمولی، باید منتظر مشکلات زیاد امنیتی این سیستم نیز بود.
موبایل پوز چگونه کار می کند؟
هر تلفن هوشمند یا تبلت را می توان با یک اپلیکیشن تلفن همراه به موبایل پوز تبدیل کرد. برخی از فروشندگان این اپلیکیشن هاایستگاههای اتصال دستی ارائه میدهند که تلفن همراه راقادر به خواندن بارکد وچاپ رسید میکنند. یک موبایل پوز می تواند به عنوان یک دستگاه مستقل که به سادگی به صاحب حساب بانکی کسب و کار متصل می شود عمل کند. و یا می تواند به عنوان بخشی از یک سیستم POS بزرگ تر و قدیمی تر اتصال شود. برای محافظت از داده های دارندگان کارت، داده های مشتری رمزگذاری شده و در فضای ابری (نه در دستگاه) ذخیره می شوند.
معایب دستگاه کارتخوان موبایلی
- دستگاه های تلفن همراه و موبایل پوزها هنوز می توانند اهدافی برای سرقت و هک باشند.
- یکی دیگر از نقاط ضعف سیستم های mPOS ، دوام باتری آن ها است. وقتی به منبع تغذیه ای متصل نباشند معمولاً یک روز کاری کامل دوام نمی آورند.
- فرد دریافت کننده وجه می بایست دارای کارت بانکی باشد.
- برای اطمینان از انتقال وجه می بایست حداقل حساب خود را به سیستم دریافت پیامک واریز وجه متصل کرد. و موبایل خود را نیز همواره به همراه داشته داشت.
- همه افراد به گوشی های هوشمند و یا تبلت ها دسترسی ندارند.
- مشکلاتی در رابطه با نرم افزار موبایل و عدم پذیرش موقتی آن ها وجود دارد.
- وجود آنتی ویروس بروزرسانی شده بر روی گوشی و یا تبلت برای جلوگیری از سرقت اطلاعات حساب ضروری است.
- توانایی کپی نمودن اطلاعات محرمانه کارت اعتباری، توسط فرد گیرنده به وسیله دستگاه های کاملا مشابه به نام Duplicator که می تواند نرخ سرقت اطلاعات را افزایش دهد.
- عدم وجود دوربین امنیتی مانند اطراف دستگاه های ATM برای رصد و پیگیری متخلفان.
* موبایل پوز در ایران
در حال حاضر این محصول در ایران تولید نمی شود، اما از دو سال قبل پی اس پی های کشور اقدام به وارد کردن این محصول کرده اند و این دستگاه در بازار پرداخت الکترونیکی کشور وجود دارد. این کارتخوان جدید جایگزین مناسبی برای کارت خوان های سیار معمولی است که فقط قابلیت انجام تراکنش را دارد و برای انجام فرایندهای مالی و حسابداری باید به لپ تاپ یا تبلت وصل شود. موبایل پوز را راحت تر می توان تهیه کرد چون با پرداخت مبلغی در حدود 500 هزار تومان می توان صاحب این دستگاه شد و تعهدی در قبال میزان کارکرد یا تعداد تراکنش ها نخواهیم داشت.
